Standvastig of koppig?

Het figuurlijk bochtenwerk van een aantal politici in het Lange Wapper-tracé doen mij niet alleen denken aan de echte bochten in de voorgestelde brug, maar ook aan hoe bepaalde talenten zowel positief als negatief kunnen worden geïnterpreteerd. In mijn ervaring bij het interviewen van kandidaten keren goede en minder goede karaktertrekken en eigenschappen steeds weer terug. Een typische interview-vraag is "Wat is een slechte eigenschap van U?" Een vaak gehoord antwoord is "Ik ben nogal eens koppig". (Dat was ook mijn favoriete antwoord bij sollicitaties vroeger, maar het is is mijn geval ook wáár.)

Maar is koppigheid ook niet goed in sommige werksituaties? Je moet kunnen doorzetten als je iets wil bereiken. Je mag je niet zomaar uit het lood laten slaan. Je moet met andere woorden, standvastig zijn. Precies, standvastigheid is eigenlijk hetzelfde als koppigheid. Synoniemen dus, even afgezien van hun connotatie. 't Is maar hoe je het bekijkt, positief of negatief. Standvastig (of dus koppig) zijn betekent overtuigd kunnen blijven van je eigen mening, ook na het ontvangen van argumenten en adviezen.Overigens, tegenover standvastigheid/koppigheid staat nog "stomkoppigheid". Dat betekent namelijk irrationeel vasthouden aan een mening tegen rationele argumenten en adviezen van anderen in, of zonder er zelfs maar naar te willen luisteren. Daarentegen leerde ik weliswaar in een heel andere kwestie (van Carl Sagan in zijn boek en TV-serie "Cosmos" over Johannes Kepler en het heliocentrische planetenmodel) dat "het van grote wetenschappelijke moed en eerlijkheid getuigt om zijn eigen mening te herzien onder invloed van argumenten van het tegendeel". Maar de basisidee is dezelfde: alleen dommeriken veranderen nooit van gedacht. Je kan het intellectuele eerlijkheid noemen. En daar is soms, zoals ook bij de sluiting van de Antwerpse ring, moed voor nodig. Je kan dat immers niet te veel of te vaak doen, want dan word je al snel beschuldigd een windvaan te zijn die met de (politieke) windrichting meedraait.

Een andere eigenschap is nog een ruggengraat tonen, hetgeen positief klinkt. Daartegenover staat rigiditeit, dat eerder negatief klinkt. Maar in sommige situaties of jobs is het juist belangrijk om strikte procedures te volgen en niet zomaar flexibel te zijn en vanalles toe te laten. Denk maar aan beveiligingsdiensten, chemische procescontroles, of militaire oefeningen. Ik weet nog dat mijn broer ene Jan en eigenaar van "The Night of the Proms"-concerten niet backstage wou doorlaten omdat hij zijn pasje niet bijhad. Goed gedaan, zei die achteraf, maar hij zal op dat moment wel gevloekt hebben.

Al deze eigenschappen hebben niet alleen een negatief/positief synoniem met tegengestelde connotatie, maar ze hebben ook een antoniemenpaar, ook met positief en negatieve connotatie. Bijgevolg zijn het kwartetten van eigenschappen die bij elkaar horen. En daarbij worden de woorden met negatieve connotatie meer extreem ervaren dan de overeenkomstige woorden met positieve connotatie.

Het viel me ook op in rapporten van "computerised tests" van kandidaten dat er aan zowat alles een positieve en negatieve uitleg kan gegeven worden. Maar de overeenkomsten zijn niet altijd even duidelijk of elegant. Een onvolledig lijstje van positieve vs negatieve voorbeelden (voor de duidelijkheid, de positieve zijn in vet maar ook aan elkaar tegengesteld):

-standvastig, vastberaden, doorzettend, niet opgevend, met vasthoudende mening vs (stom)koppig, stijfkoppig, halsstarrig, hardleers, die-hard, te bang/beroerd om van mening te veranderen

-intellectueel eerlijk, consensusgericht vs windvaan, ongeloofwaardig, te weinig doorzettingsvermogen, te weinig vastberaden, wispelturig, kazakdraaier, te snel opgevend, te snel van mening veranderend

-flexibel, lenig, soepel vs ruggengraatloos, onbetrouwbaar, zwakke persoonlijkheid

-heeft ruggengraat, sterke persoonlijkheid vs rigide, star, stijf

-snelle beslisser, doorzettend vs overhaaste beslisser

-weloverwogen beslisser vs besluiteloos, trage beslisser

-gedreven, harde werker vs streber, uitslover

-houdt goede werk-leven-balans vs ongemotiveerd

-naturel vs onverzorgd

-verzorgd vs opgetut

-voorkomend, beleefd, diplomatiek vs rond de pot draaiend

-open, direct, recht voor de raap, recht-door-zee, rechttoe-rechtaan, vrank vs onbeleefd, ongelikte beer, frank

-gefocust vs te smalle interesse

-breed geinteresseerd vs ongeconcentreerd

-doet veel verschillende jobs tegelijk vs doet half werk

-voert zijn opgelegde taak perfect uit vs is maar goed voor een ding

-specialist vs nerd, weet veel van weinig

-polyvalent vs weet weinig van veel

-eerlijk vs naïef

-gewiekst vs oneerlijk, leep

-spaarzaam, zuinig vs gierig, geldwolf

-levensgenieter vs een gat in zijn hand hebben

-tolerant, pluralistisch vs laks

-streng, traditiegetrouw vs intolerant

-modern, met de mode meegaand, vernieuwend vs newbie, modegrillig
-retro, traditioneel, authenthiek vs ouderwets, saai

-empathisch, sociaal, gevoelig, zacht vs softie, overgevoelig
-man van staal vs hard, ongevoelig, asociaal

-progressief vs linkse rakker

-conservatief vs ouderwets, rechtse rukker

-onafhankelijk denker, eigen mening vs solo-speler, cavalier seul, einzelgänger, eigenwijs

-mainstream denkend, teamspeler vs kuddementaliteit vertonend, met de stroom meegaand

-efficiënt, optimaliseert vs lui, los, nonchalant, loopt de kantjes eraf
-secuur, minutieus, perfectionist vs pietje-precies, detaillistisch, muggenzifter, mierenneuker

-visionair vs megalomaan, de realteit kwijt
-realiteitszin tonend, met de voeten op de grond vs kleindenkend, mediocer

En voor 2 mensen:

-zielsgenoten, soulmates vs saai, identiek
-complementair vs tegenovergesteld, passen niet bij elkaar

En tenslotte voor mannen respectievelijk voor vrouwen:

-mannelijk, stoer vs macho, stud, testosteronbom
-gevoelig, begrijpend vs verwijfd

-vrouwelijk, sexy vs muurbloempje
-haar mannetje staand, voor zichzelf opkomend vs manwijf, bitch

Tot besluit, als het voor U hetzelfde is, word ik liever standvastig, flexibel of gedreven genoemd dan koppig, ruggengraatloos of uitslover.

(foto: roularta.be)