Over andere talen en culturen

Herman Van Rompuy heeft zijn 1ste speech voor het EU-parlement achter de rug. In een interview hoorde ik hem vertellen dat het grootste verschil met vroeger is dat hij nu een internationale staf van medewerkers heeft. En aan zijn enthoesiasme daarover te zien, lijkt het dat hij daarover in de wolken is.

Dat iemand die na zo vele jaren in de nationale Belgische politiek toch zo verwonderd is over het dagelijks samenwerken met mensen van andere nationaliteiten en culturen, bewijst dat politici -- en de mensen in het algemeen -- grote oogkleppen op hebben. We leven in onze eigen wereld, met onze eigen gewoonten, taal en cultuur. En in België of Nederland leven we dan nog in een relatief klein landje. We gaan wel met vakantie of op al dan niet georganiseerde rondreis in het buitenland, maar als we daar al niet onder landgenoten zitten, blijft het contact toch eerder toeristisch van aard.

Een criterium zou kunnen zijn hoeveel foto's men trekt per dag dat men op reis is. Een toerist doet dat veel, terwijl de hiernavolgende categorieën dat minder doen omdat ze meer in het dagelijkse leven staan.

Echte dagelijkse internationale contacten hebben immers enkel mensen die in het buitenland wonen en werken, expats dus die werken voor multinationale bedrijven. Ook diplomaten kunnen tot deze categorie van "moderne nomaden" gerekend worden. Vaak is hun contact met 1 andere cultuur tegelijk, maar doordat expats ook vaak om de 3 à 5 jaar verhuizen van post (ambassades, bedrijven die met tijdelijke projecten werken) krijgen zij een brede internationale ervaring.

Ook zijn er mensen die voor een internationale organisatie (VN, EU, ESA, EPO,...) of bij een internationale NGO (AZG, Greenpeace,...) op hoger, vaak "corporate", niveau in een multinational werken. Zij hebben ook dagelijks contact met vele culturen tegelijk. Dat kan ook in het eigen land zijn, waardoor de tegenstelling sterker moet aangevoeld worden.

Daarnaast zijn er ook mensen die veel in het buitenland vertoeven voor hun werk, maar wel altijd aan het einde van de dag of week thuiskomen zoals "frequent flyers" ofwel zakenreizigers, reisbegeleiders of piloten/cabin crews. Zij hebben vele contacten, soms oppervlakkig maar soms ook erg diepgaand (je moet de cultuur begrijpen om zaken te kunnen doen).

Een bijzondere categorie zijn mensen die emigreren, soms voor een aantal jaren, soms een leven lang elders gaan wonen en werken (b.v. B&B eigenaars, reisleiders ter plaatse,...). Ik reken hier gemakshalve ook missionarissen bij. Zij verlaten het thuisland om er in principe niet terug te keren, en zich onder te dompelen in een nieuwe omgeving. Een bepaalde cultuur is dat dan. Velen assimileren er uiteindelijk mee, al behouden ze(tenminste enkele generaties lang) gebruiken uit het thuisland. Als zij na een aantal jaren toch terugkeren, passen ze zich dikwijls moeilijk aan in ons kleine landje. Missionarissen komen komen dan soms wel terug wanneer ze op rust gaan, maar blijven in gedachten toch vaak ginderachter hangen en vertellen enkel verhalen uit de Congo of elders.

Een bijzondere andere categorie zijn nog de wereldreizigers/avonturiers. Zij zoeken juist het avontuur, natuur of cultuur op in andere landen. Ze wonen officieel misschien wel in België of Nederland (of een ander ontwikkeld land), maar zeggen hun werk (tijdelijk) op of nemen loopbaanonderbreking of iets dergelijks, en gaan dan maandenlang rondreizen op een goedkope manier. Vaak werken ze elders ook nog eens om in het levensonderhoud te voorzien en/of hun verblijf te rekken. Maar meestal komen ze nadien gewoon terug. Vaak zijn het jonge mensen of soms ook wel midlife-crisiërs (is dat een woord?). Sommigen die niet terugkomen blijven heel hun leven de wereld afreizen, of blijven ergens "plakken" (b.v. bij een lief). Dan worden ze in feite emigranten.

Bij nationale politici zijn die niet te vinden, of ze moesten al een eerdere carrière achter de rug hebben (b.v. Kouchner in Frankrijk, en die is precies minister van buitenlandse zaken). Enkel eventueel als ze minister van buitenlandse zaken zijn of zijn geweest (b.v. De Gucht, wiens ogen daardoor lijken te zijn opengegaan). Nationale politici zijn juist geconcentreerd bezig met de nationale politiek. En als ze dan internationaal gaan, onder welke vorm dan ook, gaan de ogen open voor andere culturen.

Overigens, daarom vind ik de "onderdompeling" in taal en cultuur die onze kinderen en studenten in de universiteit aangeboden krijgen via jeugdbeweging of "erasmus"-uitwisselingen zo essentieel. Want onder hen bevinden zich de politici én mensen van morgen.

(foto's: wordpress.com, demorgen.be, girlguiding.org.uk)