Een vorm van immanente gerechtigheid?

Aids een "vorm van immanente gerechtigheid"? Ik moest meer dan 1 keer ogen knipperen en wenkbrauwen fronsen. Dat aartsbisschop Léonard dat verkondigt, is aartsmoeilijk te begrijpen. Het was wel duidelijk dat hij aartsconservatief is, maar tot daar aan toe: iedereen mag zijn mening hebben. Maar in zijn functie van hoogste gezagdrager in de belgische kerkprovincie, had ik toch een andere communicatie verwacht. Hij heeft toch de opdracht om binnen het aan hem toevertrouwd katholiek territorium, en in de goede christelijke traditie, verzoenend op te treden, te luisteren naar de bekommernissen van zijn kudde (of dat nog een goede term is om hedendaagse gelovigen mee aan te duiden, laat ik even in het midden), en de blijde boodschap te verspreiden. Daarentegen provoceert hij bewust, legt hij een dictaat op (ziet Rome dat van die zogenaamde gerechtigheid ook zo?), en lijkt God eerder op een middeleeuwse tiran dan een Goede Herder.

Even terug naar de uitspraak: gerechtigheid lijkt me in deze context al redelijk vergezocht. De Goede God van de katholieke Kerk kan dat toch niet willen voor Zijn gelovigen? Het past beter bij een Kwaadaardige God, Satan, de Duivel van de Onderwereld, Baäl of Belzebub. Dan immanent. Toch maar even de precieze betekenis opgezocht -- ook al heb ik latijn geleerd. Inderdaad, erin blijvend, inherent, innerlijk. De manier waarop God aanwezig is binnen onze ervaringswereld, dus hoe Hij zich uitdrukt in onze wereld. En een vorm betekent dat het een van meerdere mogelijke uitdrukkingen is.
Alles bij elkaar is een "vorm van immanente rechtvaardigheid" in feite hetzelfde als karma, om het met een ietwat modieuzer begrip te zeggen. Karma betekent immers ook dat er gerechtigheid zal komen voor alles wat je ook doet, dat het op een of andere manier allemaal terug naar jou komt.
Als ik me deze goddelijke gerechtigheid, zoals verwoord door Léonard, probeer voor te stellen, kom ik snel uit bij het Laatste Oordeel. Het is niet meer dan een voorproefje van wat we dan mogen verwachten. Dan worden immers de Goden van de Kaden gescheiden, zoals meesterlijk verbeeld in het schilderij "het Laatste Oordel" van Jeroen Bosch ( http://nl.wikipedia.org/wiki/Bestand:Hieronymus_Bosch,_The_Last_Judgment.JPG )? Die afschrikwekkende zwartwitte voorstelling in prachtige kleuren was indertijd een efficiënte pictografische manier om de vaak ongeletterde gelovigen (ook gepeupel genaamd) van kwaad te behoeden.
En zonder veel verder na de denken, kom ik ook snel uit bij de Heilige Inquisitie (hoewel, heilig?). Die kerkelijke instantie zorgde indertijd ook voor zogezegde goddelijke gerechtigheid, maar was in feite een manier om het gezag van de Kerk te doen gelden en naleven. Zoals evenzeer meesterlijk verbeeld in de verfilming van Umberto Eco's historische roman "De Naam van der Roos" ( http://nl.wikipedia.org/wiki/The_Name_of_the_Rose ).
De vraag is of deze manieren vandaag de dag nog zo efficiënt werken. De mensen van nu (weliswaar soms nog steeds gepeupel) zijn beter opgeleid, gebruiken hun gezond verstand, en zijn niet meer zo godsvrezend. En we leven in een rechtsstaat gesteund op een parlementaire democratie, waar de wetten meer evenredige straffen voorziet.
De bedoelde uitspraak was waarschijnlijk de persoonlijke overtuiging van Léonard, en ze strookt bovendien met de leer van de Kerk inzake sexuele moraal en promiscuïteit, en inzake het ideeëngoed van goed en kwaad. Het was waarschijnlijk ook niet de bedoeling om afschrikwekkend over te komen. Maar de uitspraak staat daarentegen wel haaks op christelijke waarden als vergevingsgezindheid en rechtvaardigheid. Geen vergevingsgezindheid want mensen die een fout hebben begaan en door promiscu gedrag besmet zijn geraakt met hiv/aids worden een 2de maal veroordeeld in plaats van gesteund. En wat rechtvaardigheid betreft: wat hebben kinderen misdaan die geboren worden met hiv/aids? En wat hebben mensen misdaan die door een foute bloedtransfusie hiv/aids hebben opgelopen?
De schade aan de Kerk is aanzienlijk. De woordvoerder mag dan nog komen uitleggen dat het om een persoonlijke mening gaat, of dat de handelingen werden bedoeld en niet de mensen. Het kwaad is voor de 3de keer geschied in korte tijd, na het misbruikschandaal ( http://willemgijsels.blogspot.com/2010/04/quo-vadis-ecclesia.html ) en de IVF-blunder ( http://willemgijsels.blogspot.com/2010/10/in-vitro-fertilisatie.html ). Het lijkt er meer en meer op dat de Kerk, al dan niet bewust, enkel nog de "puren" zal of wil overhouden. Marginalisatie lijkt onontkoombaar.
En dat is doodjammer voor de vele Goede Mensen die desondanks de christelijke waarden -- niet de christelijke leer -- een warm hart toedragen en willen uitdragen in de wereld. want zij worden blijkbaar niet meer gesteund door het grote instituut dat de Kerk nu nog steeds is. Bij hen ontstaat een soort schizofrenie, tussen wat zij in theorie horen van bovenaf, en wat zij in de praktijk doen. Zij willen zich niet de Goede God en de christelijke waarden waarin zij geloven, laten afpakken door een stel door ouderdom verkalkte, van de wereld vervreemde, celibataire priesters in hun ivoren torens in Rome en katholieke machtscentra elders in de wereld. Die christenen hebben groot gelijk, en zij vormen de basis van een (r)evolutie van binnenuit. Wanneer die zal komen, is onvoorspelbaar. Dat ze er zal komen, zeker. Of het zal gebeuren door een geleidelijke evolutie met verloop van een generatie of schoksgewijs door een revolutie, weet ik niet.
Intussen dienen enkele gevolgen zich alvast aan: katholieke onderzoeksinstituten wensen de band met de Kerk losser te maken of te verbreken, en overheden wensen de financiering van de Kerk te herzien. Als er een Goede God is die ingrijpt in de wereld, heeft Hij dit alvast goed ingezet. En ook Léonard zal zijn karma ondervinden.
(foto: wikimedia.org)